Een verkeerd geplaatst infuus bezorgt de aller- allerkleinsten veel leed. ‘Een baby kan nog niet aangeven dat er iets mis is’

Bij premature baby’s gaat het aanleggen van een infuus vaak mis. Dat zorgt voor veel leed. Een verpleegkundige van het Wilhelmina Kinderziekenhuis begon met crowdfunding voor apparaten die uitkomst bieden. Een ton is al binnen.

Ze ligt met haar 866 gram in de couveuse in het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ). Een onmetelijk schattig propje, met de huid nog los om haar lijfje. Eigenlijk zou ze pas in oktober geboren worden, maar Julie deed haar al gekozen naam eer aan door op 22 juli ter wereld te komen. Haar vader en moeder komen iedere dag om haar te verzorgen, te liefkozen, te bewonderen. Met 34 centimeter in foetushouding past ze in de hand van een volwassene. De hand van Julie is niet veel groter dan een duimnagel. Terwijl haar vader een luiertje omlegt, slaat ze kirrend met haar armpjes.

Om Julie in leven te houden moet ze soms aan het infuus, net als bijna alle kindjes in de couveuse. Met hoeveel zorg verpleegkundigen dat ook doen, het is geen sinecure om een naald in een adertje krijgen en daar te houden. De bloedvaatjes zijn zo piepklein dat een verpleegkundige bij het inbrengen een rood lampje onder het armpje of beentje houdt, zodat je de bloedvaten goed kunt zien.

“Als je bij een volwassene of een wat oudere baby een infuus aanlegt, dan merk je het gelijk als het niet goed zit”, zegt verpleegkundige Jozua van Duuren. Een volwassene geeft het gelijk aan en een baby gaat huilen. “Bij een te vroeg geboren baby ligt dat anders, die kan nog niet aangeven dat er iets mis is.”

Opgezwollen armpjes, bulten en blaren

Met grote gevolgen. Als de naald niet goed zit, belandt het medicijn niet in het bloedvat, maar in het weefsel eromheen. Met een beetje geluk merkt de verpleegkundige of iemand anders het snel op en wordt het infuus opnieuw aangelegd. Maar vaak duurt het even voordat duidelijk is of het goed zit. Van Duuren laat foto’s zien. Opgezwollen armpjes. Bulten, blaren. Een piepklein beentje met een zwarte plek. “Dit kan al na een halfuur of een uur ontstaan”, zegt hij. Bij ledematen van volwassenen zijn zulke beelden al heftig, bij de minuscule armpjes en beentjes al helemaal. Een baby kan er blijvend letsel aan overhouden.

Van Duuren zag het zo vaak misgaan dat hij bij de leiding aan de bel trok. “We zijn het gaan registreren.” Het bleek alleen al bij het WKZ tientallen keren per jaar te gebeuren, met zo’n dertig tot veertig keer per jaar problemen in de zwaarste twee categorieën: graad drie en vier. “Ik weet zeker dat andere ziekenhuizen er ook last van hebben”, zegt hij. Landelijk gaat het dan al snel over honderden gevallen per jaar.

Jozua van Duuren.Beeld Werry Crone

Infuus op het hoofdje

Linda Goebertus, de moeder van de premature tweeling Ella en Gwen, die drie couveuses bij Julie vandaan liggen, kan erover meepraten. “Sinds hun geboorte hebben ze ontelbaar veel infusen gehad. Dat kan niet anders, maar heftig is het wel. Gwen had zelfs een infuus op haar hoofdje, omdat ze zoveel geprikt was.”

“Ik heb Gwen nu voor het eerst hard horen huilen toen ze geprikt werd. Er zijn daarvoor al zoveel behandelingen gedaan, en ook zoveel prikken.” zegt ze geëmotioneerd. “Als ik daaraan denk komen de tranen gelijk omhoog. Terwijl ik helemaal geen gevoelsmens ben. Dit gaat heel diep.”

Van Duuren ontdekte dat er een apparaat bestaat – de ivWatch – dat in staat zou moeten zijn om de problemen heel snel te detecteren. Het wordt in Qatar en de Verenigde Staten al veel gebruikt. Het WKZ kreeg een apparaat op proef en testte het een week lang. “Voor de proef hadden we meerdere graad drie-letsels en na de proef ook. Tijdens de proef niets.”

Op tijd erbij zijn

Het apparaat detecteert met infrarood licht als er vloeistof buiten de bloedvaatjes komt. “Dan krijg je een melding. Tijdens de test hebben we meerdere meldingen gehad. Dan ben je er op tijd bij en kun je het herstellen.”

De apparaten kosten drieduizend euro per stuk. Daar komen nog kosten voor sensoren bij. Omdat de apparaten tot nu toe niet uitgebreid getest zijn, is er in de zorgbudgetten nog geen ruimte voor. “Ons streven is om ze op te nemen in de standaardzorg, maar daarvoor moeten we eerst bewijzen dat het écht werkt”, zegt Van Duuren. Daarom startte hij samen met het WKZ een crowdfunding: het doel was 100.000 euro op te halen voor vijftien apparaten en sensoren.

De actie raakte een snaar. Ondanks de vakantieperiode werd er de laatste paar weken massaal gehoor gegeven aan de oproep en staat de teller inmiddels boven de 142.000 euro. Van Duuren is er nog beduusd van: “Ik kon het bijna niet geloven. We laten de crowdfunding nog even openstaan, dan kunnen we nog meer apparaten aanschaffen, voor op andere afdelingen.”

De ivWatch.Beeld Werry Crone